1957 Questionnaire response by Edward David Williams

Description

Responses to a 1957 questionnaire created by the Welsh Folk Museum and distributed by Anglesey Rural Community Council, and completed by Edward David Williams, Aberffraw, Anglesey, on the subject area of 'a typical work day in years gone by'.

---

Transcription

[MS 349_0001 ]

 [Answers were handwritten]

 

 Beth oedd amser codi arferol?  4 o’r gloch y bore.

 A godai pawb yr un amser? Codai’r gweisiau am bump o’r gloch.

 A wneid unrhyw waith cyn brecwast? Byddai’r gweisiau yn porthi’r anifeiliaid a caithu.

 Pa bryd oedd amser brecwast?  chwech o’r gloch i’r gweision.

 Beth a fwyteid i frecwast? Bara llaeth.

 A fyddai pawb yn cael yr un bwyd? na fyddai.

 A oedd hi’n arferiad i gadw dyletswydd? nac oedd.

 Pa bryd yn ystod y dydd y cedwid dyletswydd? —

 Pwy fyddai’n cymryd rhan? —

 A gymerai pawb ran yn ei dro? —

 A oedd hi’n arferiad i gymryd bwyd rhwng brecwast a chinio? nac oedd.

 Os felly, pa fwyd? —

 Beth oedd enw’r pryd? —

 Ym mh’le y bwyteid ef? —

 A oedd amser arbennig i’r pryd hwn? —

 Am faint o’r gloch yr oedd cinio, fel arfer? Deuddeg o’r gloch.

 A fyddai pawb yn cael yr un bwyd? na fyddai.

 

Beth oedd y bwyd cyffredin amser cinio? Tatws a chig, neu yn yr haf [bau] nad oedd tatws ceid  ‘[bara] gwyn’ .

 

 A fyddai pawb yn bwyta yn yr un lle? na fyddai.

 A oedd enw arall ar ginio? nac oedd.

 

 

[MS 349_0002

 

A fyddech chwi’n bwyta cinio yn y caeau o gwbl? dim ond yn ystod y cynhaeaf.

Os felly, a oedd y bwyd yn wahanol? ‘Brŵas’.

Sut oedd galw’r dynion o’r caeau i’r tŷ gael eu cinio? [Arfereut?] ddod erbyn hanner dydd.

Am faint o’r gloch yr oedd pryd yn y prynhawn?  pedwar o’r gloch.

Beth oedd yr enw, neu’r enwau, arno? ‘Cnwswd’.

Beth a fwyteid? Llaeth a bara ‘menyn.

Ym mh’le y bwyteid y pryd hwn? Briws.

Am faint o’r gloch yr oedd pryd gyda’r nos? wedi gorffen gwaith y dydd.

Beth oedd yr enw (neu’r enwau) arno? swper.

Beth a fwyteid iddo? Uwd a llefrith

Pwy fyddai yno (Y gweision er enghraifft?) y gweisiau.

Sut y byddai’r gwaith beunyddiol yn ffitio i mewn?

Pa amser a wneid y godro? Hanner awr wedi saith y bore a hanner awr wedi pedwar gyda’r nos

A ffyddid yn dyrnu â ffust? na fyddai

Pa amser ar y dydd y byddai’r gwragedd yn ymweld â’u cymdogion? gyda’r nos

A beth am y dynion? gyda’r nos

Beth oedd yr enw yn eich ardal am fynd i alw ar bobl fel hyn? (Yn rhai ardaloedd defnyddir y feiriau ‘cerdded tai’ neu ‘cymowta’, er enghraifft). ‘Cymowta’

Sut yr oedd pobl yn eu difyrru eu hunain gyda’r nos yn eu cartrefi?   Dod at eu gilydd i adrodd straeon

Am faint o’r gloch yr eid i’r gwely? deg o’r gloch

A wneid unrhyw waith gyda’r nos ar yr aelwyd? ambell waith gwneid canhwyllau [brwyn?]

A oedd bwyd gwahanol yn y gaeaf a’r haf?

 

 

[MS 349_0003

Beth oedd enwau’r gwahanol ystafelloedd tŷ yn eich ardal? Parlwr, cegin, briws, llofft y forwyn.

A oedd arbennig amser cneifio neu ddyrnu, neu yn ystod y cynhaeaf? Oedd, gwneid [pwdiw?] yr adeg yma.

Beth oedd enwau’r gwahanol fathau o weision a morynion ( er enghraifft, ‘hwsmon’ gwas mawr, gwas bach)? hwsmon, eilgwas, gwas fach, [pathwr?], [cabmon?], morwyn y gegin a morwyn y briws.

Beth oedd enwau’r tai allan arferol yn eich ardal? 

Unrhyw wybodaeth neu atgofion arall o’ch eiddo ar arferion eich ardal?

Dychweler y ffurflen hon i J.O. Jones, Ysgrifennydd, Cyngor Gwlad Môn, Llangefni