1957 Questionnaire response by Edward Jones

Description

Responses to a 1957 questionnaire created by the Welsh Folk Museum and distributed by Anglesey Rural Community Council, and completed by Edward Jones, Llanerchymedd, Anglesey, on the subject area of 'a typical work day in years gone by'.

---

Transcription

[MS 353_000

 

Gorffennaf 17, 1957

Enw: Edward Jones

 

Cyferiad: Ty Capel, Llanerchymedd

 

Beth oedd amser codi arferol? 5 o’r gloch y bore

 

A godai pawb yr un amser? Na dim ond y gewision a’r morwynion

 

A wneid unrhyw waith cyn brecwast? Fe [wnaud?] hâf a gaeaf

 

Pa bryd oedd amser brecwast? 6 o’r gloch y bore

 

Beth a fwyteid i frecwast? Bara llaeth a bara brwes

 

A fyddai pawb yn cael yr un bwyd? Na fyddai y gwasanaethyddion fyddai yn cael y [salaf?]

 

A oedd hi’n arferiad i gadw dyletswydd? Fel rheol ar ôl boreufwyd

 

Pwy fyddai’n cymryd rhan? Y meistr gyda’r gwasanaethyddion yn eu tro

A gymerai pawb ran yn ei dro? –

 

A oedd hi’n arferiad i gymryd bwyd rhwng brecwast a chinio? Nag oedd

 

Os felly, pa fwyd? –

 

Beth oedd enw’r pryd? –

 

Ym mh’le y bwyteid ef? –

 

A oedd amser arbennig i’r pryd hwn? –

 

Am faint o’r gloch yr oedd cinio, fel arfer? 12eg o’r gloch

 

A fyddai pawb un cael yr un bwyd? Na fyddai

 

Beth oedd y bwyd cyffredin amser cinio? Cig môch wedi ei halltu, beef wedi ei halltu, tatw a llaeth a phenwaig hallt

 

A fyddai pawb yn bwyta yn yr un lle? Na fyddai byddai y gwasanaethyddion yn y briws a’i meistr a’r fastres yn y gegin

 

A oedd enw arall ar ginio? Prynhawnfwyd

 

 

[MS 353_0002]

 

A fyddech chwi’n bwyta cinio yn y caeau o gwbl? Byddai bwyta cinio yn y caeau yn amser cynheuaf

 

Os felly, a oedd y bwyd yn wahanol? Yr oedd yn wahanol

 

Sut oedd galw’r dynion o’r caeau i’r tŷ i gael eu cinio? Byddai rhai yn arfer galw gyda cragen glan y môr eraill gyda cloch

 

Am faint o’r gloch yr oedd pryd yn y prynhawd? Oddeutu 4 o’r gloch

 

Beth oedd yr enw, neu’r enwau, arno? Cynmys fwyd neu gynyswyd

 

Beth a fwyteid? Bara haidd. Bara gwenith ymenyn pot gyda llaeth ac yna yn ddiweddarach daeth te

 

Ym mh’le y bwyteid y pryd bwyd hwn? Bwyteid ef yn y caeau ond [aed?] i’r briws pan yn gweithio o gylch y ty

 

Am faint o’r gloch yr oedd pryd gyda’r nos? Oddeutu 8 o’r gloch

 

Beth oedd yr enw (neu’r enwau) arno? Swper

 

Beth a fwyteid iddo? Uwd llaeth 

 

Pwy fyddai yno? (Y gweision er enghraift?) Y llanciau sengl a’r morwynion

 

Sut y byddai’r gwaith beunyddiol yn ffitio i mewn? Byddai y certmon yn rhoi yn holl amser gyda’r cyffylau y [porthant?] gyda’r gwartheg yna byddai yr hwsmon gyda gwahanol ddyletswyddau sef cau y cloddiau a thacluso o gylch y fferm

 

Pa amser a wneid y godro? Oddeutu 6:30 yn y bore ac yna rhwng 5 a 6 yr hwyr ond byddai peth newid ar y Sadwrn a’r Sul

 

A fyddid yn dyrnu â ffust? Byddai

 

Pa amser ar y dydd y byddai’r gwragedd yn ymweld â’u cymdogion? Byddai ymweliadau achlysurol o fferm i fferm oddeutu 3 neu yn y prynhawn

 

A beth am y dynion? Byddent yn cyfarfod wedi noswyl

 

Beth oedd yr enw yn eich ardal am fynd i alw ar bobl fel hyn? (Yn rhai ardaloedd defnyddir y geiriau ‘cerdded tai’ neu ‘cymowta’, er enghraifft) Mynd i hel [visit?]

 

Sut yr oedd pobl y neu difyrru eu hunain gyda’r nos yn eu cartrefi? Byddai rhai yn canu ystrymant ac oed y gynnal nosweithiau llawen cadw gwylnos eraill yn [dieynydda?] a darllen, eraill y pendronni i gael dau pen linyn gyda theuad o blant.

 

Am faint o’r gloch yr eid i’r gwely? Rhwng 9 a 10eg gan byddai codi yn fore

 

A wneid unrhyw waith gyda’r nos ar yr aelwyd? Byddai taclu esgidiau a llawer o waith coed a naddu llwyau pren, plethu rhaffau, fel byddai y ddiddordebau

 

A oedd bwyd gwahanol yn y gaeaf a’r hâf? Ychydig o newid fyddai yn y bwyd gan nad oedd llawer o amrywiaeth ar y fferm yn y cyfnod hwn   

 

 

[MS 353_0003]

 

Gwas Bach