1957 Questionnaire response by Y Gwas Bach

Description

Responses to a 1957 questionnaire created by the Welsh Folk Museum and distributed by Anglesey Rural Community Council, and completed by an unknown person using the non de plume 'Y Gwas Bach' from Amlwch, Anglesey, on the subject area of 'a typical work day in years gone by'.

---

Transcription

 [MS 355_0001 ]

 

Gorffennaf 17, 1957

Enw: Y Gwas Bach

Cyferiaid: Amlwch

 

Beth oedd amser codi arferol? Hanner awr wedi pump y bore 

 

A godai pawb yr un amser? Na dim ond y gweision ar morynion 

 

A wneid unrhyw waith cyn brecwast? Glanhau a [pharrhir?]

 

Pa bryd oedd amswer brecwast? Am chwech y bore

 

Beth a fwyteid i frecwast? Te mewn powlen a bara haidd  

 

A fyddai pawb yn cael yr un bwyd? Dim ond y gweision ar morynion

 

A oedd hi’n arferol i gadw dyletswydd? Oedd

 

Pa bryd yn ystod y dydd y cedwid dyletswydd? Amser cinio

 

Pwy fyddai’n cymryd rhan? Y meistr ar hwsmon  

 

A gymerai pawb ran yn ei dro? Na chymerau  

 

A oedd hi’n arferiad i gymryd bwyd rhwng brecwast a chinio? Nag oedd

 

Os felly, pa fwyd? –

 

Beth oedd enw’r pryd? –

 

Ym mh’le y bwyteid ef? –

 

A oedd amser arbennig i’r pryd hwn? –

 

Am faint o’r gloch yr oedd cinio, fel arfer? Am hanner dydd 

 

A fyddai pawb un cael yr un bwyd? Na fyddai

 

Beth oedd y bwyd cyffredin amser cinio? Fel arfer tatws, cig a llaeth

 

A fyddai pawb yn bwyta yn yr un lle? Na fyddai. Y gweision ar morynion yn y briws

 

A oedd enw arall ar ginio? Nag oedd  

 

 

[MS 355_0002]

 

A fyddech chwi’n bwyta cinio yn y caeau o gwbl? Amser cynheuaf

 

Os felly, a oedd y bwyd yn wahanol? Oedd, Caws, Bara, menyn a jam

 

Sut oedd galw’r dynion o’r caeau i’r tŷ i gael eu cinio? a chloch

 

Am faint o’r gloch yr oedd pryd yn y prynhawn? Nid oedd dim ar ol tê dan swper

 

Beth oedd yr enw, neu’r enwau, arno? –

 

Beth a fwyteid? Uwd a llefrith

 

Ym mh’le y bwyteid y pryd bwyd hwn? Yn y Briws

 

Am faint o’r gloch yr oedd pryd gyda’r nos? Wyth o’r gloch

 

Beth oedd yr enw (neu’r enwau) arno? Swper

 

Beth a fwyteid iddo? Uwd a llefrith neu fara llaeth

 

Pwy fyddai yno? (Y gweision er enghraift?) Y gweision ar morynion

 

Sut y byddai’r gwaith beunyddiol yn ffitio i mewn? Ardderchog o dy y meistr

 

Pa amser a wneid y godro? Hanner awr wedi chwech, bore a nos

 

A fyddid yn dyrnu â ffust? Dim yn fy aw i

 

Pa amser ar y dydd y byddai’r gwragedd yn ymweld â’u cymdogion? Pan fyddai amser yn caniatau

 

A beth am y dynion? Ar nos Sadwrn

 

Beth oedd yr enw yn eich ardal am fynd i alw ar bobl fel hyn? (Yn rhai ardaloedd defnyddir y geiriau ‘cerdded tai’ neu ‘cymowta’, er enghraifft) Cerdded tai

 

Sut yr oedd pobl y neu difyrru eu hunain gyda’r nos yn eu cartrefi? Rhai yn addysgu y plant erail i drafod pynciau ynglyn a’r [farm?]

 

Am faint o’r gloch yr eid i’r gwely? Tua naw o’r gloch yr hwyr

 

A wneid unrhyw waith gyda’r nos ar yr aelwyd? Y morynion i [barsiau?] ar gyfer y bore, ar gweision beth a fynent

 

A oedd bwyd gwahanol yn y gaeaf a’r hâf? Dim gwahaniaeth