1937 Questionnaire response by Samuel Jenkins and Rev J. Owen Jenkins

Description

A letter in Welsh dated 1943, from Samuel Jenkins (Pentrecwrt, Llandysul) who was a weaver in Alltcafan Woollen Mill, Pentrecwrt, for about fifty years. The letter includes some interesting information about the craft of weaving. It was also a response to the National Museums questionnaire on Welsh folk culture of 1937. Also included is a letter in English, dated 1943, from the Rev. J. Owen Jenkins from Haverfordwest and sent to Dr. Iorwerth Peate regarding the information submitted by Samuel Jenkins

Transcription

 

[MS 89]

Llythyr yn y Gymraeg a anfonwyd yn 1943, oddi wrth Samuel Jenkins (Pentrecwrt, Llandysul) a fu'n nyddwr am tua hanner canrif ym melin Alltcafan, Pentrecwrt, yn cynnwys manylion diddorol am grefft nyddu, ac yn ymateb i holiadur Amgueddfa Cymru o 1937 ar ddiwylliant gwerin Cymru. Hefyd llythyr a ddanfonwyd yn 1943, yn y Saesneg, oddi wrth y Parch. J. Owen Jenkins (Hwlffordd) at Dr Iorwerth C. Peate ynglyn â'r uchod.

A letter in Welsh dated 1943, from Samuel Jenkins (Pentrecwrt, Llandysul) who was a weaver in Alltcafan Woollen Mill, Pentrecwrt, for about fifty years. The letter includes some interesting information about the craft of weaving. It was also a response to the National Museums questionnaire on Welsh folk culture of 1937. Also included is a letter in English, dated 1943, from the Rev. J. Owen Jenkins from Haverfordwest and sent to Dr. Iorwerth Peate regarding the information submitted by Samuel Jenkins.

 

[MS 89_0001 – Handwritten/Llawysgrif]                       

                                                                                                   Pencnwc

                                                                                                   Chwef 1943

Annwyl Johnnie a Peggie,

Daeth eich llythr i law ar Llyfr ac yr ydwyf wedi darllen peth o hono. Diolch am ei hala i fi cael ei weled. Caiff ei gadw yn iawn hyd nes ei fod yn cael ei anfon nôl. Nid ydwyf yn gwybod beth i ddweyd am y pethau yr ydwyt yn gofyn i mi addaw ei gnweyd.

Cymer am y gwydd llaw  mi fyddau yn hawddach i fi Demonstrato na rhoi hanes am

dano. Meddwl am y Patrwnau ai henwau 1 Cwlwm Cariad 2 Minko Tair plaid 3 Bombast a Gwlân 4 Wythplaid [Rith] 5 Ffedogau a Borderi 6 Peisau Tregaron 7 Peisau Bach 8 Glas a cotton 9 Fedogau Daulas 10 Becca Singel 11 Becca Ddwbl 12 Cam rhedynen 13 Brethyn Wythplaid 14 Cartheni wythplaid 15 Patrwn Cythraul Patrwn [dipus] Iawn oedd Number 15 1 cotton 1 las 1 lwyd 1 las hyd nes bo tair ardeeg o unau wedyn wyth lwyd dwy gordeddog wyth lwyd a tair ar ddeg o unau eto. 16 Shawls bach 17 Shawls mawr. Heb son am y stofi belleni mewn boxes wedi dirwyn yr adfedd a llaw. Ar ôl hynny y pyst stofi. Dyma son am y Pyst Stofi mewn can Election gan rhyw fardd yn supporto Tomos Tomos Penwern yn erbyn John Lewis [Meisos] Hall y Gwthodrwyd cais Gwehyddion am [fathed] yn y Tyst.

 

 

[MS 89_0002 – Handwritten/Llawysgrif]

                                                            2.

Mae heb ei gael hyd heddyw, o hyn wyf fi yn dyst. Fe drowd y nyddwyr allan am ofyn cael mwynhad o’r ddeddf a rhoddwyd ini gan Senedd fawr ein gwald, rhan o’r caneuon oedd yma Mawrth 1889 ar yr Election County Council cyntaf.

Nawr machine stofi. Nyddu y we ar Anwe. Yn ol taith y Beibl Gwyiad ar stofad yn ein iaith ni heddyw. Y Machine cyntaf oedd yn nyddu ar ol y Rhod fach oedd y Jack Nyddu. Dyna beth oedd yn Nyddu yn Cwmtymaen a Dolwynion Velindre o herwydd dyma ddwy ffactri henaf yn yr ardal hon. Wedyn daeth y Billy.  Daeth hwn i Henfryn Mills yn 1880. troi wrth y Dwr oedd y Billy ac yr oedd hwn ei aros ei hunan heb counto troion fel ar y Jack. Mynd a’r gwlan i ffactri oedd pawb yr amser yam a’r gwlan yn dod nol yn wlanen neu Frethynau Blancedi neu gartheni. Bum fy hunan yn gwneyd blancedi i Pantrhiw a Peisiau yn Henfryn Mills doedd dim angen am got fawr ond cael brethyn wedi ei Banu gyda’r Felin Ban ar gyrdd fel oedd gyda Daniel Lwcwr a John Yr oedd yn well na coat lledr medd nhw i dala gwlaw.

 

 

[MS 89_0003 – Handwritten/Llawysgrif]

                                                                3.

o herwydd yr oedd un cael ei gadw yn wlyb ar y Cerrig Gleision am dair wythnos.

Wedyn daeth yr Hand Mule  Second hand oedd hwn o Lloiger. Gwaith caled oedd troi hwn nol ar foreu dydd Llun yn y [guaf]. 240 o spindles ai handlo ar un law, un da am fraich gref.Mae’r tri cyntaf wedi mynd maes or ffasiwn, ar Selfacting wedi dod i aros gall plentyn ofalu amdano bron. Hefyd mewn gwisg trouser Rib gwyn oedd y ffasiwn yn y 90 3 [90s] ac ambell ei bar o glocs. Wedi hyny daeth trouser Brethyn a fedogau i fri. Heddyw Dungaries yw hi a dim clocs. Yr ydwyf yn hala y copi yma i Ti gan ei fod ar glawr gennyf.

                                          Mawrth 12th 1889

        Cytundeb dysgu yn Wehydd

Er ydwyf fi John Jones Gwrfach Villa wedi addaw cymmeryd Thomas Jenkins Pantrhiw yw dysgu yn Weidd am dair Blynedd o amser ar dydd y cychwynoedd, ac yr ydwyf finnau wedi addaw rhoddi iddo ef ddenfydd i wneyd dau bar o ddillad, un o honynt yn mhen blwyddyn  ar llall ar ddiwedd y Tair Blyneddac hefyd os bydd yn fachgen ufuad yr ydwyf yn addaw rhoddi iddo ddanfydd dau grys mhen blwyin y mae ei olchad i fod gartref.

                              Ydwyf John Jones

                                         Samuel Jenkins

 

[MS 89_0004 – Handwritten/Llawysgrif]

                                                        4.

 

Y mai Llyfr Pay gennyf am October 12th 1895 ac y mae yn ddiddorol iawn Dyma fel oedd y Cynllun yr amser hwnnw

£6 6 2

 4 4  2 Two thirds of £6 ‧‧ 6  2.

    8  9  Discount 2/6 in a Pound

3‧15 5  Dyma faint oeddym yn gael. Yr oedd y Two Thirds yn mynd yn ol am fenthyg y gwydd ar offer a Dyma yw 8/9 Discount yr oeddym wedi colli y strike, ac wedi gorfod rhoddi gostyngiad o 2/6 yn y Bunt. Dyma Pay am fis hwn. Hefyd y mai Pay Book Nhad gennyf 2/6 y dydd oedd yn hir yr amser yma. Hoffwn yn fawr pe byddai amser gennyt pan dy fod yn dod i’r lan i Ti cael gweled y pethau sydd yn gwaithio iddo yn lle y dwylaw ac yn lle Traed a ffordd y mai yn newid y Wenoliaid, y mai newid peder wnol bron ar bob patrwn. Bu Leslie Caerfyrddin ar wraig yma Prydnanwn dydd Iau am rhyw awr. Ac mi gafodd dderbyniad da gan [Ianto] ac mai Leslie yn rhyfedd o falch ar [Ianto]

gan ei fod yn hoff o gwn yr oedd yn edrych yn dda ac yn edrych yn hynod o ifanc.

 

[MS 89_0005 – Handwritten/Llawysgrif]

 THE VICARAGE,

SPITTAL

HAVERFORDWEST

 22.11.43

Sir,

     After reading your book on ‘Diwylliant Gwerin Cymru’ I thought it might be of use if I could get some information from my home district (plwyf Llangeler) in connection with the questionnaire in Appendix B. So I sent the book to an uncle of mine who has been a weaver for 50 years or so and has a very good memory. I I made it a condition of my lending the book that he should furnish me with a list of terms technically used in the woollen industry of the district.

     This morning I received a letter from him giving some information and I enclose the relevant parts of the letter. I thought it best to send it as it was without interfering with grammar or spelling. I hope it may

 

[MS 89_0006]

be of interest to you.

     No doubt he could give much more interesting information if one were to see him personally. At the moment I haven’t the opportunity. Should you have occasion to visit the area his address is ‘Tom Jenkins, Pencnwc, Pentrecwrt, Llandyssul, Cards’

& he works at ‘Alltycafan Mills, Pentrecwrt.’

    Perhaps you could let me know if this type of information is what is expected.

 Yours Truly,

 J. Owen Jenkins

 

[MS 89_0007 – Typed/wedi teipio]

        26th February 1943

Rev. J. Owen Jenkins,

The Vicarage,

Spittal,

Haverfordwest.

 

Dear Sir,

I am very grateful to you for your letter of the 22nd February and for your kindness in obtaining the information which you enclosed from Mr Jenkins, Pentrecwrt. This is exactly the type of information which this Museum requires. May I please retain his letter for filing? I shall be very glad to get any further details relating to any part of the Questionnaire. Perhaps you would like to have the enclosed Questionnaire in Welsh and English. I can let you have

 

[MS 89_0008 – typed/wedi teipio]

 

further copies if you should require them.

With my warmest thanks,

Believe me to be,

Yours very truly,

Keeper of the Department.