TEGFYNYDD, Llanfallteg, Carmarthenshire 1996

Description

Notes on TEGFYNYDD, Llanfallteg, Carmarthenshire 1996

Tegfynydd was originally a Georgian house, but was replaced and renovated circa 1885 by Christopher Morgan, to a Victorian Gothic house and is thus very untypical of the Carmarthenshire home.

Visiting it was an unexpected pleasure and although I had seen a photograph in Thomas Lloyd’s Lost Houses of Wales, it did not lay a solid enough platform for the emotional impact Tegfynydd has on the visitor, accidental or planned.

When I visited it had reached the peak of dereliction. The roof long gone, the cellars caved in, only the shell remained and although still magnificent, the house in its entirety is a true gothic-horror-three-story mansion. The wind blew the patchy cloud cover over the house and revealed an unpredictable view – one minute soft and graceful, the next dark and foreboding.

A huge stone fireplace stands in the main hall whose floor, once the winter leaves are swept aside, reveals a splendid multi-coloured mosaic.


TEGFYNYDD. Llanfaliteq. Sir Gaerfvrddin 1996 & 2009
Ty Sioraidd oedd Tegfynydd yn wreiddiol, ond fe’i adnewyddwyd yn dy Sioraidd Fictoraidd oddeutu 1885 gan Christopher Morgan ac o ganlyniad mae’n hollol annodweddiadol o dy Sioraidd yn Sir Gaerfyrddin.

Roedd ymweld ag ef yn bleser annisgwyl ac er fy mod wedi gweld ffotograff ohono yn llyfr Thomas Lloyd The Lost Houses of Wales’, nid oedd yn cyfleu’n ddigonol yr effaith emosiynol a gaiff gweld Tegfynydd a llygaid eu hunain ar yr ymwelydd boed hynny’n ddamweiniol neu wedi’i gynllunio ymlaen Haw.

Pan ymwelais i a’r lle’r oedd wedi cyrraedd penllanw esgeuiustra. Roedd y to wedi hen fynd, y seleri wedi cwympo a dim ond y gragen a safai ac eto i gyd roedd yn parhau i fod yn ysblennydd. Mae'rty yn ei gyfanrwydd yn bias tri llawr gwir gothig ryfeddol. Chwythodd y gwynt gymylau blotiog dros y ty gan ddangos golygfa annisgwyl - un funud edrychai'n addfwyn a gosgeiddig a'rfunud nesaf edrychai'n dywyll ac iasol.

Dengys y ffotograff hwn y lie tan cerrig anferth yn y brif neuadd. Cyn gynted ag y caiff y dail eu hysgubo i'r naill ochr, dadlennir mosaig aml-liw.

• https://www.welshruins.co.uk/photo2076266.html (link opens in new window)